Cuộc nổi dậy Donghak: Phong trào nông dân chống lại chế độ phong kiến và sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản vào Joseon

Thời kỳ cuối thế kỷ 19 ở Triều Tiên (Joseon) là một thời điểm đầy biến động. Đế quốc Nhật Bản đang trên đà trở thành cường quốc khu vực, và áp lực từ phương Tây cũng ngày càng gia tăng. Chính quyền Joseon, với tư duy bảo thủ và lỗi thời, đã không thể thích ứng với những thay đổi này, dẫn đến sự bất mãn sâu sắc trong lòng nhân dân, đặc biệt là tầng lớp nông dân nghèo khổ. Trong bối cảnh đó, vào năm 1894, một phong trào tôn giáo mang tên Donghak đã nổi lên như một ngọn lửa hy vọng cho người dân bị áp bức.

Donghak được sáng lập bởi Choe Jeu (Choi Ji-u), một trí thức đầy lý tưởng và lòng nhân ái. Ông tin rằng xã hội Joseon cần được cải cách triệt để, với sự công bằng hơn trong phân chia tài sản và quyền lực. Lịch sử ghi nhận Choe Jeu đã nghiên cứu và kết hợp các giáo lý từ Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo, cùng với niềm tin vào quyền năng của con người trong việc tự giải phóng bản thân khỏi ách áp bức.

Sự hình thành và lan rộng của Donghak:

Phong trào Donghak ban đầu được hình thành như một phản ứng chống lại sự bất công của chế độ phong kiến. Hệ thống phân cấp xã hội cứng nhắc, cùng với thuế má nặng nề và tình trạng đất đai bị tập trung vào tay tầng lớp quý tộc đã khiến cuộc sống của nông dân trở nên khốn khổ.

Donghak không chỉ là một tôn giáo đơn thuần mà còn là một phong trào chính trị-xã hội. Choe Jeu đã truyền bá thông điệp về sự bình đẳng và công bằng, kêu gọi mọi người đứng lên chống lại sự áp bức của chế độ phong kiến.

• Tín ngưỡng: Donghak tin tưởng vào một vị thần tối cao mang tên “Thiên Chúa” và tôn sùng các giá trị đạo đức như lòng nhân ái, sự trung thực và tinh thần hợp tác.

Nổi dậy và đàn áp:

Khi phong trào Donghak ngày càng lan rộng, chính quyền Joseon đã bắt đầu lo sợ và tìm cách đàn áp. Tuy nhiên, các tín đồ của Donghak đã kiên quyết đứng lên chống lại sự đàn áp, dẫn đến một cuộc nổi dậy vũ trang vào năm 1894.

Các nông dân tham gia phong trào đã được huấn luyện để sử dụng vũ khí thô sơ như giáo mác, cung tên và kiếm. Họ đã đánh bại quân đội Joseon trong một số trận chiến đầu tiên, tạo nên niềm hy vọng cho người dân bị áp bức.

Tuy nhiên, cuộc nổi dậy cuối cùng bị dập tắt bởi quân đội Nhật Bản, được chính quyền Joseon mời vào để giúp dẹp loạn.

Di sản của Donghak:

Mặc dù phong trào Donghak đã thất bại về mặt quân sự, nó vẫn để lại một di sản quan trọng cho lịch sử Triều Tiên.

Cuộc nổi dậy này đã chứng minh sức mạnh và tiềm năng của nhân dân trong việc đấu tranh chống lại bất công xã hội. Donghak cũng là một ví dụ về sự kết hợp giữa tôn giáo và chính trị, tạo ra một phong trào xã hội có sức ảnh hưởng sâu rộng.

Hơn nữa, Donghak đã truyền cảm hứng cho các phong trào độc lập của Triều Tiên sau này. Các nhà lãnh đạo phong trào độc lập như Yun Bong-gil đã học hỏi từ tinh thần đấu tranh của Donghak và áp dụng nó vào cuộc chiến chống lại sự đô hộ của Nhật Bản.

Kết luận:

Cuộc nổi dậy Donghak là một sự kiện lịch sử quan trọng, đánh dấu sự thức tỉnh của người dân Triều Tiên trước sự bất công xã hội và sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản. Mặc dù thất bại về mặt quân sự, phong trào này đã để lại một di sản giá trị, truyền cảm hứng cho các thế hệ sau trong cuộc đấu tranh giành độc lập và tự do.

Tham khảo:

• Choi Ji-u. (2019). Encyclopedia of Korean Culture.
• Lee Jong-woo. (2017). The Donghak Peasant Rebellion: A Social and Political History.